Hoe zorg je ervoor dat je student zelf eigenaarschap ontwikkelt om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar eigen leerproces? Dat is nog niet zo gemakkelijk. Je kunt hier als leraar en mentor wel aan bijdragen door de juiste begeleiding te bieden. 5 minuten didactisch coachen is een product dat 40 aandachtspunten en handvatten biedt die je kunt toepassen in je gesprek met de student om die student meer eigenaarschap en verantwoordelijkheid te geven. Het product helpt je ook om je coachgesprek meer structuur te geven en het zo in te richten dat de student een actieve rol kan innemen. In dit blog vertel ik je meer.
Domeinen in het didactisch coachen?
5 minuten didactisch coachen biedt aandachtspunten en handvatten op vier domeinen: het gesprek, het leren, de communicatie en de aandacht. Als het gaat om het gesprek, is het van belang dat je het coachgesprek goed laat verlopen met aandacht voor de coachee. De handvatten helpen je om je eigen interpretatie te verkleinen en het denken van de coachee te bevorderen. Bij het leren gaat het erom dat je vanuit leerdoelen kunt zoeken naar de juiste leerstrategieën. De kaarten geven houvast voor de structuur van een gesprek en de wijze van feedback geven, gericht op het proces richting het leerdoel. De communicatie is essentieel voor het resultaat van het gesprek. Je vindt in dit product handvatten om bewust een rol te kiezen in de communicatie. Tot slot wordt toegelicht hoe je aandacht voor jezelf en de ander kunt organiseren.
Een balans tussen coachen en didactiek
Jij weet als leraar of coach welke leerdoelen een student moet behalen om een opleiding succesvol af te ronden. Als coach wil je de student helpen om inzicht en overzicht over de leerdoelen te krijgen. Soms kan een student heel goed inschatten wat nodig is om een bepaald doel te behalen. Op andere momenten ben jij nodig om te helpen met het bedenken van tussenstappen. De student zal uiteindelijk zelf leren inschatten hoe groot tussenstappen kunnen zijn of wat ze kunnen doen om ergens beter in te worden. In het begin heb jij daar wellicht nog een rol in. Als leraar of coach kan jij daarnaast inschatten bij welke student het extra belangrijk is om (extra) succeservaringen in te bouwen.
Je zorgt ervoor dat je het gesprek en de begeleiding op een manier insteekt die passend is bij de situatie. Coachen gaat over de wijze van communiceren om leerlingen hun kracht te laten vinden en die krachten in te zetten. Daarbij is het belangrijk dat je zorgt voor reflectie, zodat de leerling zich bewust wordt van welke keuzes te maken.
Een aantal voorbeelden
Voordat ik wat vertel over didactisch coachen in de praktijk, lijkt het mij mooi om wat voorbeelden te geven van aandachtspunten en handvatten dat 5 minuten didactisch coachen biedt. Ik zal per domein een voorbeeld geven.
ODAT (onderwerp, doel, aanpak, tijd)
In het domein gesprek kun je deze tip vinden. ODAT gebruik je om het gesprek voor te bereiden en om het samen te vatten. Het is een hulpmiddel om structuur aan het coachgesprek te geven. Het is belangrijk om te bepalen wat het onderwerp van het gesprek is en waar het gesprek toe moet leiden, het doel. In het gesprek is het van belang om het doel te omschrijven in waarneembaar gedrag. De coach laat de coachee in het gesprek een aanpak opstellen en helpt daar desnoods bij. Bij de aanpak hoort ook een afspraak over tijd: wanneer is het doel behaald en wanneer komen we daarop terug?
Leerstrategieën: cognitieve vaardigheden
In het domein het leren kun je deze handreiking vinden. Op de kaart wordt uitgelegd dat drie strategieën herhalen, verdiepen en structureren zijn. Je kunt in je gesprek met de coachee adviseren om de leerstof te herhalen, leerstof toe te passen (in een contextrijke opdracht) en te structureren (in eigen beeld of taal weergeven/samenvatten). In een vervolggesprek kun je terugkomen op de opdracht om te kijken hoe dat gegaan is.
Kernkwadrant van jezelf
Als het gaat om het domein communicatie, kom je dit aandachtspunt tegen. Je kunt vanuit je kernkwaliteit zoeken naar je valkuilen, je uitdaging en je allergie. Het is belangrijk dat je jezelf bewust bent van dit kernkwadrant tijdens het coachen. Misschien levert deze reflectie je wel doelen op waaraan je kunt werken; hoe ga je bijvoorbeeld om met jouw allergie in een coachgesprek? Deze kaart helpt om jezelf te professionaliseren als coach.
Coachen op persoonlijke kwaliteiten
De laatste kaart die ik wil delen hoort bij het domein de aandacht. Je kunt in het coachgesprek je aandacht uit laten gaan naar vier gebieden: inhoud, strategie, modus en persoonlijke kwaliteiten. Gebruik bijvoorbeeld de persoonlijke kwaliteiten van een leerling. Richt je aandacht op de kwaliteiten en hoe deze in te zetten zijn in leeractiviteiten. Je kunt een persoonlijke kwaliteit ook als doel nemen.
Didactisch coachen in de praktijk
De studieloopbaanbegeleiding vond ik een van de waardevolle onderdelen van mijn werk. Vaak liep ik er tegenaan dat ik onvoldoende tijd had om studenten goed te begeleiden op de daarvoor geroosterde momenten. Ik was voortdurend op zoek naar manieren om de studenten voldoende te bedienen. Dat betekent dat ik nadacht over wat ik in de coaching één-op-één deed en wat we met de hele groep oppakten tijdens de coachlessen. Er zijn namelijk generieke thema’s die voor de hele groep interessant zijn. Inmiddels weet ik dat je met een teamaanpak nog meer resultaten kunt boeken. Dat betekent dat je collega’s met hun pedagogisch handelen ook bijdragen aan de ontwikkeling van studenten tijdens de reguliere lessen. Het begint met helderheid binnen het lerarenteam over hoe begeleiding van studenten eruitziet binnen het onderwijs. Welke visie heb je op begeleiding? Wat verwacht je van de student en hoe begeleid je deze studenten? Van daaruit kun je een concrete aanpak en werkvormen kiezen waar ook het eigenaarschap van de studenten een plek heeft. Naast de suggesties die je vindt in 5 minuten didactisch coachen, heb ik via Onderwijs Maak Je Samen ook Zelfregulatie in een notendop leren kennen. In dat beknopte boekje vind je ook relevant naslagwerk wat kan helpen bij de visievorming.
Meer informatie over dit product
Je kunt 5 minuten didactisch coachen voor €19,95 aanschaffen bij Onderwijs Maak Je Samen. Het product bestaat uit maar liefst 40 kaarten, in dit artikel deelde ik er vier van. De auteur van dit product is Hans van Leeuwen.
Is dit product iets voor jou? Welke tips heb je voor ons als het gaat om leerlingbegeleiding? Ga je wel eens met je collega’s in gesprek over wat wel en niet goed in werkt?
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
