Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes

Voor effectief onderwijs is het belangrijk om aan te sluiten bij je doelgroep. Ik probeer dat op verschillende manieren te doen: door aan te sluiten bij de belevingswereld van de studenten, door werkvormen aan te bieden die passen bij de leervoorkeuren van mijn studenten, door te onderzoeken waar mijn klas staat en welke vervolgstap zij nodig hebben in het leren. Ook blijf ik altijd in gesprek met mijn studenten. Onlangs las ik een boek over strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes. In dit blog deel ik een aantal inzichten uit dat boek. Ook deel ik een paar werkvormen die je komende week al kunt inzetten.

De verschillen tussen jongens en meisjes

Als je kijkt naar de hersenen, zijn er overeenkomsten en ook verschillen tussen jongens en meisjes. In het boek worden een aantal verschillen genoemd, ook wordt benadrukt dat er altijd uitzonderingen zijn. Daarnaast zeggen verschillen niets over wat goed of minder goed is. Een aantal verschillen, die in het boek veel uitvoeriger worden toegelicht:

  • Vrouwelijke hersenen hebben over het algemeen meer verbindingen tussen de neuronen in de hersenschors, hierdoor kunnen meisjes sneller informatie verwerken en hier sneller op reageren. Vrouwen hebben gedurende hun hele leven een aanzienlijk hoger gehalte oxytocine. Dat hormoon wordt aangeduid als het hormoon van ‘zorgen en vriendschap sluiten’. Het stimuleert de ontwikkeling en het behoud van relaties. Meisjes worden meer gestimuleerd om relaties met leraren en medeleerlingen aan te gaan en te onderhouden.
  • Er wordt verondersteld dat testosteron meer en dichtere neurale verbindingen maakt in de rechterhelft van de mannelijke hersenen. Daardoor hebben mannen meer bronnen voor ruimtelijk denken. Jongens hebben over het algemeen meer ruimte nodig om in te kunnen functioneren, ze moeten meer bewegen tijdens het leren en zijn vaak beter in ruimtelijke taken dan meisjes. Jongens hebben meer interesse in computerspelletjes. Testosteron is ook verantwoordelijk voor een gevoel aan competitiviteit, het gevoel van testosteron verhoogt als de man ‘wint’. Een gezonde concurrentie in de klas helpt jongens motiveren.

Verbanden tussen lichaam en geest

Er zijn veel verbanden tussen lichaam en geest. Cellen en chemische stoffen in het hele lichaam worden geprikkeld wanneer het lichaam beweegt. Als het leren gekoppeld is aan beweging, dan verankeren we het leerproces in ons lichaam door middel van procedureel geheugen. Dit geldt vooral voor jongens. Voor veel adolescente jongens is beweging met korte tussenpozen nodig om de hersenen geprikkeld te houden en impulsief gedrag te controleren.

Veel leraren twijfelen of ze voldoende ruimte hebben in het klaslokaal om beweging te stimuleren in de klas. Zelfs met weinig ruimte, is er van alles mogelijk. Er worden veel werkvormen gedeeld in het boek. Ik zal er drie delen:

  1. Terugkaatsen
    Behandel een quiz in een krap klaslokaal. Maakt een lijst met problemen of vragen en een vierkant eronder waar het antwoord opgeschreven wordt. Alle studenten hebben alleen pen en papier. Elke ‘rij’ is een team. Ze hebben een aantal minuten om het blanco blad in te vullen. Na de genoemde tijd gaat het blad naar de student achter hen, totdat het bij de laatste persoon in de rij is geweest. De antwoorden die als laatst op het blaadje staan, zijn de definitieve antwoorden. De leraar bespreekt de antwoorden als alle teams klaar zijn.
  2. Reflectierondje
    Laat iedere student samen met een partner rond het schoolgebouw lopen. Tijdens deze wandeling bedenkt de student wat hij of zij net geleerd heeft en wat behandeld zal worden in een volgende les.
  3. Stem met je voeten
    Wijs tegenoverliggende hoeken van het lokaal aan als ‘mee eens’ of ‘zeer mee oneens’. Geef studenten stellingen waar ze een mening over morgen vormen. Iets van de lesstof of een ethische vraag. Laat studenten naar één van de hoeken gaan.

Leerteams met jongens en meisjes

Als het gaat om sociale interacties en teams binnen de klas beschrijven ze in het boek dat deze vooral gezien zijn als middelen om het leren zelf te dragen en te ondersteunen. Om een succesvolle teamsfeer te creëren is het belangrijk om te beginnen met bewustzijn van de eigenschappen van een team en de voordelen van teamwerk. Het is belangrijk om waakzaam te zijn voor de risicofactoren van adolescente meisjes; het kan voor komen dat meisjes minder assertief zijn in het bijzijn van jongens of dat ze minder enthousiasme tonen voor de lesstof en het overlaten aan mannelijke partners. Als leraar kan je met deze uitdaging omgaan door net zo vaak een beroep te doen op de jongens als de meisjes. Voor bepaalde activiteiten kan het zelfs goed zijn om jongens en meisjes af te zonderen in eigen groepen. Bijvoorbeeld als meisjes geen leiderschapsvaardigheden laten zien in groepjes met jongens. Er worden weer verschillende strategieën genoemd die je kunt inzetten om leerlingen elkaar beter te laten leren kennen, de sfeer te verbeteren en de leerprestaties van leerlingen te verbeteren. Een aantal voorbeelden:

  1. Muziekgroepen
    Zet muziek aan en laat studenten door het lokaal open. Stop de muziek en zorg ervoor dat de samenstelling waarin ze dan staan, de samenstelling wordt waarin ze een leeractiviteit uitvoeren.
  2. Bouwen
    Geef groepjes van 3 studenten een gelijk aantal rietjes en een gelijke lengte aan afplakband. Geef ze een vaste tijd waarin ze het grootste vrijstaande bouwwerk moeten maken. Wie maakt het grootste bouwwerk?
  3. Detective
    Kies 2 of 3 studenten uit die een detective rol krijgen. Het is hun taak om ‘de leider’ van de groep te vinden. Stel de hele groep in een cirkel op. De leider leidt de groep door bewegingen te maken en de groep verbergt de leider door zijn of haar bewegingen te kopiëren. De leider moet ten minste iedere 10 seconden wisselen van houding.

Meer informatie

Het boek bestaat uit 9 hoofdstukken. In elk hoofdstuk worden onderzoeken en ervaringen uit de praktijk beschreven en uiteindelijk strategieën genoemd voor in je eigen klas. Mooi aan dit boek is dat het zo ontzettend praktisch is. Je kunt Boys & Girls via Onderwijs Maak Je Samen aanschaffen voor €41,95. Je hebt ook een variant voor in het basisonderwijs.

Houd jij bewust rekening met verschillen tussen jongens en meisjes in de klas? Welke werkvormen kan je ons aanraden? Laat het ons weten in de reacties.

Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!

Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en InstagramWil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *