Op scholen, binnen jongerencentra, binnen de kerk, op verenigingen en binnen families en vriendengroepen is december een maand met vieringen. De feestdagen staan in het teken van lekker eten en aandacht voor de ander. Er zijn verschillende manieren om deze momenten met elkaar te beleven. In dit artikel deel ik een gezelschapsspel dat je zowel in de klas, bij de vereniging, bij het jongerenwerk als thuis kunt gebruiken om het gesprek met elkaar te voeren. Je kunt ermee terugblikken en vooruitkijken, het zorgt voor contact met en aandacht voor de ander. En dat met weinig voorbereidingstijd!
Een gezelschapsspel in het digitale tijdperk
We hebben tegenwoordig vooral online contact met elkaar. Even een DM via Instagram, een Appje of een Snap. Je kunt elkaar op de hoogte houden via Instastories, Snapchatverhalen of via Facebook. Allerlei apps die ervoor zorgen dat we meer dan ooit kunnen meegenieten van andermans leven. Een verslaving, want ook ik betrap mezelf erop dat ik ’s morgen start met het checken van ‘mijn socials’. Bij mijn leerlingen zie ik ook hoe gemakkelijk ze van alles online met elkaar delen.
Ik ben me bewust van deze ontwikkelingen en ook van het feit dat ik er zelf vaak genoeg aan mee doe. Het lukt mij wel om mijn telefoon weg te leggen. Ik hoef niet alles op beeld vast te leggen en ik hoef niet altijd verbonden te zijn met wat er aan de andere kant van het land gebeurt. Het zet me wel aan het denken, want hoe is dit voor anderen?
Zeker door deze ontwikkelingen (ondanks dat ik ook de voordelen van het digitale tijdperk onderken), hecht ik meer waarde aan gezelschapsspellen zoals we die ‘vroeger’ altijd speelden. Juist omdat we nu meer op afstand contact met elkaar hebben, waardeer ik het echte contact meer. In veel huishoudens worden de spelletjes van zolder gehaald met de feestdagen: sjoelen, kaartspellen, rummikub… Welk spel speelde jij altijd?
Hoe leuk is het om naast zulke spellen ook met elkaar in gesprek te gaan over hoe het afgelopen jaar is geweest? Hoe mooi is het als je ook je leerlingen kunt laten ervaren hoe het is om met elkaar in gesprek te gaan over het afgelopen jaar en het komende jaar? Hebben de leerlingen dingen met elkaar gemeen? Hoe voelt het om meer van je klasgenoten te weten? Hoe zorgen we er samen voor dat de groepstaak die we hebben succesvol wordt behaald?
Terugblikken, vooruitkijken, verschillende rondes
Het spel bestaat uit verschillende rondes: rondes waarbij de vragen te maken hebben terugblikken op het afgelopen jaar en uit rondes waarbij de vragen te maken hebben met vooruitblikken. Daarnaast zijn er ook twee rondes waarin je de diepgang kunt aanbrengen, in die rondes schat je in hoe iets voor de ander kan zijn. Je schat het antwoord voor een ander in. Ook kan je zelf vragen toevoegen, want er zijn ook een aantal lege kaarten.
Een spel met een vaste werkwijze, of niet?
Je hoeft het spel niet volgens een vaste werkwijze te spelen. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om de kaarten op stapels neer te leggen, willekeurig een kaart te pakken en daarover met elkaar in gesprek te gaan. Ook kan je voor een bepaalde vorm kiezen.
Het spelen van het spel vraagt weinig voorbereidingstijd, omdat het zo simpel werkt. Voor diegenen die graag een houvast hebben, zal ik hierbij een kort stappenplan delen. Dit is niet dé manier, want er zijn dus verschillende mogelijkheden om aan de slag te gaan met het spel. Deze werkwijze is geschikt voor in klassen. Met je familie zal je waarschijnlijk kiezen voor een lossere vorm met minder instructie vooraf.
Werkwijze met de klas:
- Zorg ervoor dat je met iedereen die mee doet in een kring zit
- Maak stapels: ronde 1, ronde 2, ronde 3, ronde 4
- Geef een korte introductie op het spel: “Voor ons liggen verschillende kaarten met vragen erop. De vragen laten je nadenken over hoe het afgelopen jaar is geweest en ook over hoe je aankijkt tegen komend jaar. Het eind van het (school)jaar is vaak een moment waarop je terugkijkt en vooruitblikt. Hoe is dit jaar geweest? Wat wil ik komend jaar anders doen? Waar wil ik juist meer van doen? Hoe kunnen we elkaar helpen om het jaar succesvol te laten verlopen? Willen we elkaar nog het een en ander meegeven? Als klas hebben we individuele wensen en behoeften maar ook een groepstaak te volbrengen. Het is daarom goed om aandacht te geven aan de individuele ervaringen, maar ook aan wat nodig is om gezamenlijk die groepstaak te volbrengen*. Straks pakt de persoon die zich er goed bij voelt een kaart en leest deze voor. Die persoon geeft eerst antwoord op de vraag, de anderen luisteren. Als je iets wilt vragen of als je ook antwoord wilt geven dan kan dat. Als ik** het idee heb dat we klaar zijn voor de volgende kaart, geef ik dat aan en dan beslissen we samen om wel of niet door te gaan”.
- De persoon die zich er goed bij voelt pakt de eerste kaart. Misschien ben jij dat zelf. De persoon geeft antwoord op de vraag.
- Anderen luisteren en mogen vragen stellen als ze die hebben
- Samen wordt besloten wie de volgende is: gaan we het rijtje af, wijst de persoon die geweest is iemand aan, geeft de persoon die graag zou willen het aan zodat die een kaart kan pakken.
- Het spel wordt voorgezet.
- Als alle kaarten op zijn of als de interesse in het spel minder wordt, stopt het spel.
- De gespreksleider/docent vat samen wat er besproken is (of vraagt leerlingen om daarbij te helpen) en concludeert met de groep wat er meegenomen moet worden uit het klassengesprek. Vervolgens wordt iedereen bedankt voor de bijdrage.
* Dat kan een succesvolle studievoortgang zijn, de voorbereiding op examens of de groepssfeer.
** De gespreksleider/docent
Pas het spel aan op grotere groepen
Eerder gaf ik al aan dat het gezelschapsspel op veel plekken te gebruiken is: in de klas, bij de vereniging, bij het jongerenwerk, met het gezin of bij vrienden. Ik denk dat het niet verstandig is om dit spel te spelen met een te grote groep. Naast dat je dan langer moet wachten, kan dat ook chaotischer verlopen. Als oplossing bij het spelen van dit spel met een grotere groep (meer dan 15) kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om in tweetallen een kaart te pakken en gezamenlijk antwoord te geven op de vraag.
Hoe je het spel op een veilige en goede manier kunt laten verlopen
Spellen waarbij je jezelf moet laten zien door over jezelf en je ervaringen te vertellen, doen een appèl op de mate waarin jij je veilig voelt in de groep. Het vraagt je om je kwetsbaar op te stellen. Dat kan invloed hebben op hoe het spel gespeeld wordt maar ook op hoe het ervaren wordt.
Je kunt didactische keuzes maken die bijdragen aan de veiligheid. Ik vermoed dat het veiliger wordt als je ervoor kiest om in tweetallen een kaart te pakken. De popcorn-methode helpt ook om aan te geven dat leerlingen niet verplicht zijn om te reageren. Ze kunnen reageren als dat goed voelt. De popcorn-methode werkt als volgt: “Pop it when its hot”. Als jij graag iets wil delen of als jij graag een kaart wil pakken, mag je dat doen. Op die manier kan iedereen voor zichzelf inschatten wat een geschikt moment is om te delen. Je kunt er dan ook voor kiezen om niet te delen als je je daar niet fijn bij voelt.
Thuis speel je het natuurlijk anders dan op school
Het is denk ik vanzelfsprekend dat het gezinsspel van Vertellis bij je familie anders zal verlopen dan op school. Waar je op school een koppeling maakt met het beroep of met de persoonlijke ontwikkeling van je leerlingen als je het spel introduceert, zal je thuis eerder wat kaarten op tafel leggen en willekeurig met elkaar in gesprek gaan. Hier is geen goed en geen fout wat mij betreft. Het spel is bedoeld om het gesprek op te roepen en faciliterend te zijn aan een gezellig samenkomen.
Meer informatie
Je kunt het spel hier bestellen. Wat mij betreft echt een aanrader voor de feestdagen. Er zijn meerdere spellen te koop met andere thema’s. Vertellis heeft ook een Chapter ontwikkeld (een diary/boekje) waarmee je dagelijks stil staat bij hoe je dag was, wat je doelen zijn en wat je dankbaar maakt.
Wat ga jij met je klas doen tijdens het samenkomen voor kerst/Oud&Nieuw? Welke spellen ken jij, die ook ingezet kunnen worden om het gesprek aan te gaan met elkaar? Hoe geef jij vorm aan een viering op school of thuis? Kan je ons tips meegeven? Deel ze met ons in de reacties.
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
