Het uiterste uit jezelf halen door Lenig Denken

Lenig Denken Blijven Leren

Lenig denken gaat over je brein optimaal inzetten, verbinden, soepel omgaan met wat er om je heen gebeurt. Het gaat over anders naar dingen kijken, je verbeeldingskracht inzetten. Over oplossingen bedenken, kansen pakken, mogelijkheden zien. Allemaal belangrijke vaardigheden als het gaat om jezelf volledig inzetten en het uiterste ergens uit halen. In dit artikel deel ik het eerste deel van het boek. Daarin worden concrete technieken geformuleerd. Je zult leren wat volgens mij de kern is en wat ik belangrijk zou vinden als het gaat om lenig denken.

Warming up

Voordat je gaat brainstormen is het belangrijk om een warming up te doen. Het is belangrijk dat je hersencellen op gang komen voor het creatief proces. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden:

  • Geef jezelf een opdracht
  • Gebruik muziek
  • Ontwikkel nieuwsgierigheid
  • Onderneem iets nieuws

Een goede sfeer is bevorderlijk voor het creatief proces. Muziek en humor dragen daar aan bij. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van anekdotes, maak grapjes, bekijk een grappig filmpje op Dumpert, vergroot dingen uit, bekijk hoe je iets absoluut niet zou willen. Onlangs las ik een artikel over het nummer ‘Weightless’ dat volgens neurowetenschappers angsten zou verminderen.

Vanuit de goede sfeer, waarin iedereen zich prettig voelt, kan je bezig gaan met nieuwsgierigheid. Wees open, stel vragen wees geïnteresseerd, wees kritisch en schaam je daar niet voor. Je achterhaalt op die manier informatie en dat verrijkt de geest. Maak gebruik van de kinderlijke nieuwsgierigheid die in ons allemaal schuilt om nieuwe mogelijkheden te ontdekken.

Een goede manier om nieuwe dingen te ontdekken is het binnenstappen van een nieuwe wereld. Neem een kijkje bij wat anderen doen en haal daar kennis uit. Verander je denkroutes, door te zien wat er allemaal nog meer mogelijk is. Het opdoen van nieuwe ervaringen draagt bij aan het creatief proces omdat het helpt om nieuwe creatieve verbindingen te leggen.

Dubbele zijstap

Met de dubbele zijstap wordt bedoeld dat je de gedachtepatronen zoals je ze nu hebt doorbreekt. Dit doe je door positief te zijn, tijd te nemen en erop te vertrouwen dat ‘het goed komt’. Zoals de mooie quote uit het boek: “The difficulty lies not so much in developing new ideas as in escaping from old ones”. Hoe pak je dat aan?

  • Ontsnap uit vaste denkpatronen
  • Stel je oordeel uit
  • Zeg ‘ja… en’ in plaats van ‘ja… maar’
  • Bedenk zoveel mogelijk ideeën

Om creatief te leren denken moet je aannames laten voor wat het is. Denk eens verder in oplossingen en zie niet meteen beren op de weg. Het volgende voorbeeld uit het boek zal dit mooi illustreren: ‘Een geit zit vast aan een touw van twee meter. Hoe kan hij bij het gras komen dat drie meter verder groeit?’ Welke methode zal de geit bedenken, worden er hulptroepen ingeschakeld? Het ene eind van het stuk touw zit vast aan de geit, maar wie zegt dat het andere eind ook vastzit? Het is een veronderstelling die je zelf doet. Een van die beren op de weg, die je zelf hebt bedacht.

Als je creatief wilt denken is het essentieel dat je jezelf de kans moet geven om verschillende kanten van een vraagstuk te bekijken. Het is ook nodig om niet in oude routines te vervallen. Natuurlijk mag je een oordeel hebben, stel dit alleen uit. Het kritische proces waarin je dingen gaat afwegen volgt later. Bedenk eerst zoveel mogelijk ideeën. In het boek worden mooie tools gedeeld waarmee je de gedachten en ideeën kunt categoriseren.

Ik verwacht dat jullie het fenomeen ‘Omdenken’ allemaal kennen. Berthold Gunster heeft verschillende boeken geschreven waarin je een techniek leert die bijdraagt aan het oplossen van problemen. Of eigenlijk moet ik het anders zeggen, je leert anders kijken naar problemen. Zijn het wel problemen? Een van zijn boeken heeft te maken met het feit dat je beter ‘Ja…en’ kunt zeggen dan ja…maar’. Maak daar gebruik van. Het zeggen van ‘ja…maar’ stopt namelijk het denkproces.

Radslag

Het gaat erom dat je anders kijkt naar situaties en je inzichten verplaatst. Leer kijken met andere ogen en doe je oogkleppen af. Hoe fijn is het als je niet vast zit aan vaste ideeën en gewoonten? Dat je de vaardigheid hebt om dingen anders te bekijken. Dat je problemen misschien niet meer als probleem hoeft te zien.

In het boek wordt de volgende tekst gedeeld: “Er waren eens drie metselaars. Een voorbijganger vroeg aan hen wat ze aan het doen waren. De eerste zei; ‘Ik verplaats stenen en ik bouw een muur’. De tweede zei: ‘Ik verdien geld.’ Een derde zei: ‘Ik bouw mee aan een kathedraal’. Drie dezelfde handelingen. De één denkt alleen maar aan het werk dat hij met zijn handen verricht of wat het hem oplevert, de ander ziet het eindresultaat voor zich.” Voor jou geldt ook dat je de wereld vanuit een bepaald perspectief bekijkt. Je kunt jezelf uitnodigen om met een andere bril naar je leven, je werk, je verlangens en je ambities te kijken. Dat levert niet ideeën en inzichten op.

Brug

De brug gaat over associëren, combineren en verbindingen leggen. Deze gaat over inspiratie, iets waar je iemand of iets anders bij nodig hebt. Op welke manier kan je de brug inzetten?

  • Maak verbindingen
  • Combineer verschillende elementen
  • Gebruik je omgeving
  • Bouw voort op anderen

Je hersenen zoeken razendsnel naar aanknopingspunten in het bestaande netwerk. Het gaat erom dat je bewust leert linken. Dat je hetgeen je om je heen ziet gaat leren zien als inspiratie, dat je kunt linken aan bestaande kennis. Zodat je tot nieuwe ideeën en oplossingen kunt komen. Vlot en vrij kunnen associëren is een basisvoorwaarde om nieuwe ideeën te bedenken.

Door een rondje te lopen in de stad, een wandeling te maken in de natuur, een blik te werpen op planten en dieren, kan je nieuwe inspiratie op doen. In het onderwijs kan je de omgeving betrekken bij je onderwijs. Wat zien de leerlingen en hoe kan dat bijdragen bij het aangaan van een nieuwe uitdaging? Hoe kan de omgeving ideeën opleveren als je een activiteit moet bedenken. Wat kan je leren van kleurencombinaties die je in de natuur ziet als je bezig bent met een eigen kunstobject?

Hierin mag een idee best geïnspireerd zijn op iets anders. Hoe kan je een bestaand idee groter, mooier, kleiner of meer inspirerend maken? Welke elementen kan je met elkaar combineren tot iets nieuws?

Pirouette

De kracht van beelden, fantaseren, uitdenken en samenvoegen kan je goed gebruiken in dit creatief proces. Het is de kunst om je verbeelding in te schakelen. Hoe moet iets uiteindelijk worden? Sluit je ogen en denk na over hoe het eruit moet komen te zien, wat je onderweg tegenkomt. Hoe moet het aanvoelen? Met koken en het vertellen van een verhaal doe je dit inbeelden ook; waarom doe je dit niet als je een feest moet organiseren? Of bij het oplossen van een probleem?

Bewezen is dat dagdromen helpt bij het verwerken van informatie. Zoals beschreven in Lezen, weten en niet vergeten in 8 stappen’, ontstaan ideeën vaak als je minder alert bent omdat je dan minder denkt aan wat er mis kan gaan. Dagdromen,  ook fantaseren, zorgt nog sneller voor verbindingen in de hersenen, wat weer bijdraagt aan het creatieve proces. Je kunt dan sneller informatie aan elkaar linken.

Sprong

Op het moment dat je de sprong gaat wagen, ben je bezig met durven, loslaten, open staan voor nieuwe dingen, vertrouwen. Je durft nieuwe wegen in te slaan en je innerlijke criticus de mond te snoeren. Het gaat om de volgende vaardigheden:

  • Laat los
  • Sla nieuwe wegen in
  • Durf fouten te maken
  • Leg je innerlijke criticus het zwijgen op

Onzekerheden en bedreigingen zullen er zijn. Bekijk liever welke mogelijkheden de nieuwe situatie biedt. Durf los te laten dat alles vast ligt. Ontdek dat het leuk is om in het diepe te springen. Er zijn meer mogelijkheden dan je denkt. Zelf heb ik het spannend gevonden om Blijven Leren te beginnen. Ik zag behoorlijk wat beren op de weg en daar werd ik niet vrolijker van.

Toen ik het lef had om tot iets nieuws te komen, luchtte dat enorm op. Het is belangrijk om een dergelijke instelling te hebben want de wereld is voortdurend in verandering. Alleen door iets uit te proberen en open te staan voor het onverwachte, kunnen we iets creëren wat we van tevoren niet hadden kunnen bedenken. Het is belangrijk om de bereidheid te hebben om het onbekende toe te laten en daarmee ook de kans op mislukking. Deze kans op mislukking is een belangrijk onderdeel van een creatieve levenshouding.

Een kritische houding is belangrijk. Tegenwoordig wordt het steeds belangrijker om kritisch te denken; niet alles kan je zomaar voor waarheid aan nemen. In het creatief proces is het echter belangrijk om die kritische houding even uit te stellen. Zoals ik net schreef, komt dat in een latere fase wel. Mocht je dat lastig vinden of het komt te veel terug, geef jezelf dan een compliment als de criticus naar boven komt. Het is namelijk iets positiefs. Keer het echter wel om, denk bijvoorbeeld: ‘Goed om er op die manier naar te kijken, ik schrijf het even op en neem het later mee als ideeën worden gefilterd’.

Enthousiast over bovenstaande tekst en wil je graag meer weten over Lenig Denken? Schaf dan het boek aan. Ook de afbeeldingen in dit artikel komen uit het boek Lenig Denken van Marenthe de Bruijne en Sigrid van Iersel.

Wat is jouw mening over Lenig Denken? Welke ervaringen heb jij als het gaat om verbindingen leggen? Wat stimuleert bij jou het creatief denkproces? Deel het in de reacties.

Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!

Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *