Als je een goede werk-privébalans hebt kun je je werkpatroon zodanig aanpassen dat je een ritme vindt waarin je je werk kunt combineren met je andere verantwoordelijkheden en behoeftes. Wanneer je werklast niet in harmonie is met je privéleven, kan dit leiden tot stress. Hoe je omgaat met uitdagingen in de balans is cruciaal. De eerste stap is het onderscheiden van zaken waarover je controle en invloed hebt, en zaken waarvan je mogelijk moet accepteren dat ze buiten je invloedssfeer vallen.
Pas voor de klas
Ik herinner me nog goed mijn beginjaren voor de klas. Toen was de balans ver te zoeken. Relatief gezien besteedde ik veel meer tijd aan mijn werk. Alles kostte wat meer tijd, je bent je handelingsrepertoire nog aan het uitbreiden, keuzes maken was soms lastig en het stellen van grenzen was spannend. Vooral als je gepassioneerd bent en een groot hart hebt voor je studenten. Nu ik een andere rol heb in het onderwijs, sta ik voor dezelfde uitdagingen alleen dan op een andere manier.
Wat ligt er in je cirkel van invloed?
Je hebt vast wel eens gehoord van de uitspraak: “Probeer te kijken naar wat er in je cirkel van invloed ligt en laat de rest los...” Tijdens mijn lerarenopleiding leerde ik meer over de cirkel van invloed en de cirkel van betrokkenheid. Deze concepten zijn afkomstig uit het werk van Stephen Covey, die spreekt over de 7 eigenschappen van effectief leiderschap. Covey benadrukt dat effectief handelen begint bij jezelf. Een van die eigenschappen is proactiviteit, waarbij de cirkel van invloed van belang is.
Je ontdekt hoe proactief je bent door te kijken waar je jouw energie in steekt. Er zijn allerlei zaken die je aangaan, maar waar je eigenlijk weinig invloed op hebt. Reactieve mensen richten zich voornamelijk op de cirkel van betrokkenheid, waar ze energie besteden aan zaken die ze niet kunnen veranderen. Proactieve mensen daarentegen focussen op de cirkel van invloed; dit zijn de zaken waar ze echt grip op hebben.
Binnen en buiten de cirkel van invloed
Mbo-docenten richten zich vaak op aspecten waar ze direct controle over hebben, zoals het maken van de lesplanning en het ontwerpen van leeractiviteiten. Ze streven naar het opzetten van een effectieve leeromgeving en ondersteunen studenten bij hun groei. Het gaat dan ook over het aanspreken van studenten die ongewenst gedrag laten zien, het bieden van persoonlijke begeleiding en het ontwikkelen van lesmateriaal dat aansluit bij de behoeften van de studenten.
Tegelijkertijd zijn er aspecten van het onderwijsproces waarop mbo-docenten weinig tot geen invloed hebben, zoals beleidsbeslissingen, financiering vanuit de overheid en bredere maatschappelijke trends. Deze externe factoren kunnen echter wel veel invloed hebben op het werk van de docenten. Het accepteren van deze beperkingen en focussen op wat wel beïnvloedbaar is, helpt om stress en frustratie te verminderen.
Soms ontstaat er verwarring tussen betrokkenheid en invloed, waarbij docenten zich bezighouden met zaken waar ze eigenlijk weinig controle over hebben. Zo kan het zijn dat een docent geen invloed heeft op hoe een student zijn of haar advies opvolgt, maar wel kan controleren of de student het advies begrepen heeft. Ook kunnen docenten zich zorgen maken over collega’s die naar hun idee het werk niet naar behoren uitvoeren, terwijl ze alleen indirecte invloed kunnen uitoefenen door bijvoorbeeld samen te werken, ondersteuning te bieden of het gesprek aan te gaan over professionele normen en verwachtingen.
Samenwerking en hulp vragen
Naast het bewust omgaan met je invloedssfeer, is samenwerken met collega’s en het vragen om hulp ook belangrijk. Voel je vrij om contact op te nemen met je leidinggevende als je merkt dat je de balans dreigt te verliezen of als je ongewenste patronen bij jezelf begint op te merken. Als je merkt dat bepaalde aspecten van je werk of de werkomgeving buiten je controle vallen, kan het waardevol zijn om met anderen in gesprek te gaan en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. Het delen van ervaringen en het samenwerken aan uitdagingen kan helpen om stress te verminderen en effectiever om te gaan met situaties waar je zelf geen directe invloed op hebt.
Aan welke knoppen kan ik draaien?
Voor een goede werk- privébalans wil je proactief aan de slag binnen jouw cirkel van invloed. Je wilt ontdekken wat je niet lekker zit, waar je werkpatroon aangepast zou moeten worden of hoe de andere verantwoordelijkheden en behoeftes die je hebt ook een plek krijgen in jouw week. Dat kan je op veel gebieden doen. Een paar suggesties:
- Maak een overzicht van al je taken, verantwoordelijkheden en behoeftes in de week, zowel werkgerelateerd als privé. Neem de tijd om te reflecteren: ben je tevreden met deze verhouding of zou je meer van het een willen doen en minder van het ander? Het stellen van prioriteiten, het maken van keuzes (daarbij grenzen aangeven) en aandacht hebben voor zelfzorg zijn hierbij cruciaal. Luister ook naar je gedachten: als bepaalde zaken je veel frustreren, bekijk dan wat binnen je cirkel van invloed ligt en wat je anders kunt loslaten. Dit helpt je om je focus te verleggen naar zaken waar je wel controle over hebt en om stress te verminderen.
- Werk aan je productiviteit. Ontdek verschillende manieren om slimmer en efficiënter te werken, zodat je meer tijd overhoudt voor wat er werkelijk toe doet voor jou. Dit omvat het gebruik van hacks om sneller te werken, het verbeteren van je aanpak en het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor concentratie.
- Evalueer en onderneem actie. Na het formuleren van je doelen is het van belang om regelmatig te evalueren of je nog op koers ligt. Voorkom dat je terugvalt in oude gewoonten door jezelf wekelijks een evaluatiemoment te gunnen. Neem de afgelopen week door en ga na of je nog steeds doet wat je zou willen. In het onderwijs, waar piekbelasting en gebrek aan balans vaak voorkomen, is het belangrijk om een fijn patroon te creëren dat over de hele linie werkt.
Leuk dat je er weer bij was, tot de volgende!
Word ook onderdeel van de Blijven Leren Community!
Hi, ik ben Shauna! Ik help gepassioneerde en nieuwsgierige onderwijsmakers om met vertrouwen en energie tot goed onderwijs te komen. Onze studenten verdienen het beste. Samen creëren we onderwijs dat ertoe doet en waarmee we het verschil maken. Praat met ons mee op sociale media! Volg Blijven Leren op Instagram en op LinkedIn en wordt onderdeel van de Blijven Leren Community.
