Hoe creëer je een omgeving waarin leraren niet op een eiland maar in een goed georganiseerd WIJland werken? Een cultuur van collectief leren. In het onderwijs wordt steeds meer met elkaar gedeeld. We zien echter ook op veel gebieden dat onderwijsteams onnodig zelf het wiel uitvinden. Ik las het boek van Eiland naar WIJland, waarin geschreven wordt over collegiaal leren. In dit blog vertel ik meer over het starten met collegiaal leren.
Wat is kwaliteit eigenlijk?
Om te beginnen wordt er geschreven over kwaliteit. Kwaliteit is namelijk een containerbegrip. De auteurs vinden dat 1) alle processen van een organisatie, 2) opvattingen en verwachtingen van mensen (kwaliteitsbewustzijn) en 3) waardering binnen en buiten de organisatie op basis van een (impliciete) norm samen het begrip kwaliteit vormen.
Kwaliteit is een rekbaar begrip. Wat is goed? Wie vindt het goed? Waarom vinden we dat goed? Kwaliteitsuitspraken gelden in het hier en nu, in deze situatie en zijn maar korte tijd houdbaar. Een professioneel gesprek is het voertuig voor school- en professionele ontwikkeling. Door opvattingen te delen en collegiaal te leren ontwikkel je samen je eigen kwaliteitsnormen over wat goed is voor studenten.
Wat is collegiaal leren en hoe start je?
Onder collegiaal leren verstaat men alle activiteiten waarin leraren en/of leidinggevenden met elkaar reflecteren op de eigen onderwijspraktijk. In het boek wordt benadrukt hoe belangrijk de rol van de leidinggevende is bij het creëren van een lerende organisatie en collegiaal leren. Je leest daarnaast hoe je een open lerende cultuur kan bouwen met gebruik van het HOE-kwaliteitshuis. Dat is een kijkkader met de meest gangbare kwaliteitsinstrumenten. Het kijkkaker verbindt missie, visie en kernwaarden en historie van de organisatie (het fundament) met de gewenste ontwikkeling (het dak).
Collegiaal leren start altijd met een persoonlijke hulp-, leer- of ontwikkelvraag. Indien meerdere persoonlijke leervragen gekoppeld worden aan een verandertraject in je school, dan ligt het accent niet op de persoonlijke ontwikkelvraag maar op de schoolontwikkelvraag. Om het juiste instapniveau en de juiste vorm van collegiaal leren te kiezen, ga je eerst na welke ontwikkeling centraal staat (persoonlijke hulp-, leer- of ontwikkelvraag of de gezamenlijke vraag). Daarna bepaal je hoeveel ervaring je al hebt met collegiaal leren. Dat bepaalt of je simpel begint of de verdieping op kunt zoeken. Voorbeelden van collegiaal leren zijn 1) maatjesleren, 2) intervisie, 3) collegiale consultatie, 4) kritische vriend, 5) een leernetwerk en 6) collegiale visitatie. In het boek worden de vormen van collegiaal leren uitgebreid toegelicht.
Meer informatie
Je kunt het boek aanschaffen bij Onderwijs Maak Je Samen voor €62,95 inclusief btw. Voor oo.nl werd ik geïnterviewd over teamleren in de praktijk. Als je benieuwd bent kun je dat artikel hier lezen.
Hoe werk jij aan een professionele leercultuur binnen je team? Maak je gebruik van specifieke werkvormen of een bepaalde methodiek? Ken je nog andere boeken die boeiend zijn om te leren?
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
