In het onderwijs wordt veel gesproken over het belang van het ontwikkelen van eigenaarschap bij studenten. Eigenaarschap gaat over de mate waarin de student verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen leerproces. Er bestaat een verband tussen eigenaarschap en zelfregulatie: eigenaarschap is het zichtbare gedrag dat mede het effect is van voldoende zelfregulering. Onder andere de mate van zelfregulatie bepaalt of en hoe de student verantwoordelijkheid kan nemen voor het eigen leerproces. Ook binnen onze opleidingen vinden wij het eigenaarschap van de studenten belangrijk. We realiseren ons dat we de studenten vaardigheden aan te leren hebben waarmee ze zelfregulatie ontwikkelen. Hoe pak je dat aan? In dit blog vertel ik meer over het boek ‘Zelfregulatie in een notendop’.
Wat is zelfregulatie en welke rol heeft de docent?
Er worden in de theorie verschillende definities gegeven van zelfregulatie. Op hoofdlijnen kun je zeggen dat zelfregulering het vermogen is om zelfstandig te handelen en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen in de context van een bepaalde situatie en/of omgeving, rekening houdend met de eigen capaciteiten. Het is een actief en constructief proces waarin studenten met de juiste begeleiding en ondersteuning van de docent doelstellingen bepalen, zelfinitiatief tonen en verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leerproces.
De rol van de docent in het stimuleren van zelfregulatie
De docent is essentieel als het gaat om het effectief stimuleren van de zelfregulatie van studenten en heeft een belangrijke rol bij het aanleren van leerstrategieën en vaardigheden ten behoeve van deze zelfregulatie. Hiervoor is het belangrijk dat de docent kennis heeft over zelfregulatie en dat hij leerstrategieën rond zelfregulatie herhaaldelijk en verdiepend aanleert. Het gaat om de volgende leerstrategieën: de cognitieve leerstrategie, de metacognitieve leerstrategie en de motivationele/affectieve leerstrategie.
In het boek wordt beschreven dat docenten er goed aan doen om studenten voldoende vrijheid te geven – met name door gedeelde verantwoordelijkheid voor het leren en het leermateriaal – zodat de leerstrategieën ook worden ingezet. Het is belangrijk dat de docent een leeromgeving biedt waarin studenten de mogelijkheid hebben tot uitdagende en afwisselende leeractiviteiten en materialen, aansluitend op hun eigen niveau en doel. Ook moet er voldoende structuur zijn die de studenten een houvast geeft om doelstellingen te bereiken. Het is daarbij helpend als docenten voorspelbaar zijn in hun verwachtingen en dat ze constructieve feedback geven op de leertaak.
Aandacht aan zelfregulatie binnen je onderwijs
Je krijgt in het boek kaders en richting voor het ontwikkelen van zelfregulatie binnen de school. Door middel van de ontwerpvragen waarom, hoe en wat word je ondersteund bij het duurzaam implementeren en ontwikkelen van zelfregulatie in de praktijk. De vragen laten je team nadenken over vragen als:
- Wat is zelfregulatie?
- Waarom vinden wij zelfregulatie belangrijk?
- Waar raakt dit de visie van de school?
- Hoe en in welke vormen wil de school werken aan zelfregulatie?
- Wat levert dit op en wat vraagt dit van studenten en van docenten?
Samenwerken en ondersteuning binnen het team
Eigenaarschap en zelfregulatie stimuleren is niet iets wat je alleen doet. Bespreek met je collega’s hoe zij dit aanpakken en deel jullie ervaringen. Samen kun je strategieën ontwikkelen en elkaar ondersteunen in het creëren van een leeromgeving waarin studenten verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun leerproces. Creëer een werkgroep die zich richt op dit thema, en wees niet bang om hulp te vragen wanneer je tegen uitdagingen aanloopt. Samenwerking maakt het onderwijs sterker en zorgt ervoor dat je van elkaar kunnen leren.
Suggesties voor het oppakken van eigenaarschap binnen het team:
- Creëer een gezamenlijke visie: werk samen aan een heldere visie voor eigenaarschap en zelfregulatie binnen de school.
- Organiseer regelmatige teamoverleggen: bespreek de voortgang, uitdagingen en successen met betrekking tot eigenaarschap en zelfregulatie.
- Stimuleer kennisdeling: laat docenten regelmatig workshops en presentaties geven over hun aanpak en ervaringen.
- Leren in duo’s: maak duo’s of kleine groepen samen waarin docenten elkaar coachen en ondersteunen.
- Gebruik actieonderzoek: voer gezamenlijk actieonderzoeken uit om praktische oplossingen te vinden voor vraagstukken rondom eigenaarschap en zelfregulatie.
Is eigenaarschap van de student onderdeel van jullie onderwijsvisie? Hoe geef je dat handen en voeten binnen het onderwijs en de begeleiding? Laat het weten in de comments.
Leuk dat je er weer bij was, tot de volgende!
Word ook onderdeel van de Blijven Leren Community!
Hi, ik ben Shauna! Ik help gepassioneerde en nieuwsgierige onderwijsmakers om met vertrouwen en energie tot goed onderwijs te komen. Onze studenten verdienen het beste. Samen creëren we onderwijs dat ertoe doet en waarmee we het verschil maken. Praat met ons mee op sociale media! Volg Blijven Leren op Instagram en op LinkedIn en wordt onderdeel van de Blijven Leren Community
