Activiteiten als bewegen, concentreren, spelen en samenwerken kunnen het leerproces op tal van vlakken positief beïnvloeden. Deze 5-minuten spelletjes zijn bedoeld voor die paar minuten die je over hebt voor het einde van je les, als ontspanning na een intensieve les of juist als prikkelend begin van je schooldag. Ze zijn niet alleen leuk om uit te voeren, ze zorgen ook voor een verhoogde betrokkenheid, enthousiasme en plezier. In dit artikel deel ik een aantal werkvormen van 5-minuten tussendoor. Ook licht ik toe hoe je ze kunt inzetten op het VO of MBO. Lees je weer mee?
De vertaalslag naar het vo en mbo
De werkvormen zijn aanvankelijk bedoeld voor het basisonderwijs. Voor groep 1-2, groep 3-4, groep 5-6 en groep 7-8. Met een aanpassing kan je ze ook toepassen in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Ik vertel je op welke wijze je de vertaling maakt naar jouw onderwijspraktijk. Op de originele kaarten wordt gesproken over kinderen. Ik heb het aangepast naar studenten in verband met de doelgroep waarmee ik werk.
Geheugenspel (3)
Kies vijf studenten en laat ze voor de groep staan. Laat één andere student even buiten het lokaal gaan staan. De studenten voor de groep gaan in een andere volgorde staan: laat bijvoorbeeld student 1 en student 5 van plaats wisselen (maak het niet te moeilijk). De student die op de gang heeft gestaan, moet vervolgens raden wat er in de volgorde is veranderd.
Tip Om meer studenten bij het spel te betrekken, kan je afspreken dat alle studenten hun ogen dicht doen, terwijl de volgorde veranderd wordt. Ze kunnen dan allemaal helpen met raden wat er veranderd is door hun hand op te steken.
Aanpassing: Zoals besproken is de vorm oorspronkelijk bedoeld voor kinderen. Als je met jongeren werkt, kan je de werkvorm wat lastiger maken. Je kunt bijvoorbeeld de hele klas laten deelnemen. Je kunt ervoor kiezen om iemand aan te wijzen die hints mag geven aan de student die moet raden wat er veranderd is. Spreek voorafgaand af wie dat is en welke hints er gegeven zullen worden. Deze vorm is geschikt om de les mee te starten en doet een appèl op focus. Met een spel starten zorgt voor een losse sfeer. Leer je studenten de meerwaarde van even loslaten, bezig gaan met een spel om vervolgens verder te gaan tot de orde van de dag: de les.
Omschrijfspel (11)
Omschrijf een student, voorwerp of bekend persoon. Wie kan er raden wat of wie je in gedachten hebt? Laat vervolgens een student iets of iemand omschrijven.
Tip In plaats van zelf iets te bedenken, kun je ook de Kletsdobbelstenen (www.kletsdobbelstenen.nl) nemen en een omschrijving geven van het voorwerp van de dobbelsteen.
Aanpassing: Je kunt deze vorm aanpassen aan je doelgroep door te kijken waar zij op dat moment mee bezig zijn en voorwerpen, personen of zelfs gebeurtenissen te kiezen die daarbij aansluiten. Bij een vak als geschiedenis kan je denken aan een gebeurtenis die belangrijk is geweest en bij kunst kan je denken aan een kunstenaar. In het mbo kan je aanhaken bij een theorie die je de studenten aanleert zoals de Roos van Leary, een methodiek zoals de methodische cyclus of een voorwerp zoals een bankschroef als je technieklessen verzorgd. Bedenk met elkaar welke voorwerpen, personen of gebeurtenissen belangrijk zijn deze periode en verzamel die op kaartjes. Pak ze erbij als terugkoppeling voor de toets.
Sterke verhalen (13)
Waar of niet waar? Iemand uit de groep vertelt een sterk verhaal, de rest van de groep moet raden of het waar is of niet. Begin zelf met het eerste verhaal, zodat de kinderen een voorbeeld hebben.
Aanpassing: Dit is een vorm die voor gezelligheid en gekkigheid zorgt in de groep, goed voor het onderlinge contact. Persoonlijk zal ik de vorm starten met wat Denktijd, zodat de studenten hun verhaal op een blaadje kunnen schrijven. Dit is leuk om klassikaal te doen, maar kan ook prima in subgroepjes. Wil je er een thema aan koppelen? Denk dan aan ervaringen met thema’s waar jullie mee werken. Dus het thema solliciteren, uitdagingen op stage, ervaringen bij bijbaantjes, studietips… Wees creatief!
Navouwspel (27)
Vouw en knip iets wat in je opkomt en omschrijf wat je doet: ik vouw het blaadje dubbel, ik knip het linkerhoekje eraf enzovoorts. De studenten kijken niet naar wat jij doet of wat andere studenten doen en volgen de handelingen met hun eigen blaadje en schaar. Wie heeft het gekste resultaat? En wie het meest lijkende?
Aanpassing: Deze vorm past mooi in communicatielessen waarbij je aandacht schenkt aan het belang van goed luisteren en niet invullen. Zorg ervoor dat je iets maakt waarbij je de kans op invullen vergroot. Als je bijvoorbeeld drie van de vier hoekjes eraf moet knippen, kan je invullen dat de vierde dan ook wel zou moeten. Maar zorg er juist voor dat je die laat zitten. Maak het complex door dingen “onlogisch” te knippen of te vouwen. Je zult snel merken wie er daadwerkelijk luistert en wie er invult, wie gefocust kan blijven en wie ongeduldig is en sneller gaat dan jij. Trek met elkaar conclusies; wat is het belang van goed luisteren? Hoe kan je die situatie koppelen aan een andere situatie, zoals het goed luisteren bij cliënten, tijdens de samenwerking of in een sollicitatiegesprek?
Meer informatie
De werkvormkaarten zijn te bestellen via Onderwijs Maak Je Samen. Ik heb meer van zulke artikelen geschreven. Bekijk ze hier:
- 5 minuten formatief
- 5 minuten focus
- 5 minuten coöperatief
- 5 minuten creatief denken
- Beeldkaarten Beeld & Box
Wat doe jij als je nog 5 minuten over hebt aan het einde van de les? Hoe zorg jij voor een rustige start als je merkt dat de klas onrustig binnenkomt? Houd je hier rekening mee of begin je gewoon met je les? Ik ben benieuwd naar de wijze waarop jij het aanpakt. Laat het ons weten in de reacties.
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
