Executieve functies in je brein zorgen ervoor dat je rationele beslissingen neemt, impulsen beheerst en je kunt focussen op wat belangrijk is. Studenten met zwakke executieve functies hebben bijvoorbeeld moeite met het ordenen van hun werk, ze raken snel afgeleid of ze hebben moeite met het plannen van hun werk. Het trainen van executieve functies is belangrijk. Ik mocht het boek ‘Speel je vaardig’ bekijken waarin je suggesties krijgt om door middel van spel executieve functies te trainen bij je doelgroep. In dit blog vertel ik over het boek.
Wat zijn executieve functies?
Maar eerst even beginnen bij het begin. Executieve functies zijn vaardigheden die je nodig hebt om te leren. Het gaat om gedrags- en denkvaardigheden. Richard Guare en Peg Dawson (2010) hebben zich in dit onderwerp verdiept. Zij onderscheiden de volgende executieve functies:
| Gedragsvaardigheden | Denkvaardigheden |
|
|
Waarom aandacht voor executieve functies zinvol is
Gedrags- en denkvaardigheden hebben invloed op schoolsucces. Het leren stagneert waarschijnlijk sneller bij een student die het lastig vindt om met fouten om te gaan dan bij een student die fouten ziet als iets om van te leren. Een student die gemakkelijk overzicht kan houden over te maken toetsen en verslagen komt een toetsweek mogelijk wat makkelijker door dan een student die geen idee heeft wat er komen gaat.
In mijn klassen zag ik altijd grote verschillen op het gebied van emotieregulatie en taakinitiatie. Sommige studenten werden snel kwaad tijdens een samenwerking. Anderen konden de frustratie makkelijker loslaten en gingen het gesprek aan. Er waren studenten die direct aan de slag gingen na mijn instructie en studenten die verbloemden dat ze niet wisten hoe ze moesten starten. Dat resulteerde ook geregeld in ongewenst gedrag.
Soorten spellen en hoe je daarmee werkt als leerkracht
In Speel je Vaardig maakt Heidi een duidelijk onderscheid tussen verschillende soorten spellen:
denkspellen voor 1 speler, strategische denkspellen, coöperatieve spellen en reactiespellen. Deze splitsing is overzichtelijk gemaakt met tabbladen. Per type spel legt ze uit hoe het een bijdrage levert aan de ontwikkeling van executieve functies. Per spel geeft zij de volgende dingen aan:
- Het aantal spelers
- De leeftijd
- Het doel
- De voorbereiding
- Het spelverloop
- Het einde
Je kunt daarnaast per spel een QR-code scannen, die je verwijst naar een YouTube-video waarin het spel nogmaals wordt uitgelegd.
Toepassingsmogelijkheid voor in grotere groepen
Bij het schrijven van dit blog probeerde ik de vertaling te maken naar het lesgeven in het mbo. Ik vroeg me direct af hoe je dat gaat doen met grotere groepen. Zelf kwam ik met de suggestie om (groepen) studenten te observeren en op basis van de leerbehoeften spellen in te zetten bij kleinere groepjes studenten. Dat kun je doen tijdens coachlessen. Heidi gaf als suggestie dat je met grotere groepen kunt werken met een roulatie-systeem. Zij werkt in het basisonderwijs en besteed elke dag een half uur om met spellen aan de slag te gaan. Een deel van de groep is dan aan de slag met een spel en het andere deel van groep werkt aan een rustigere zelfstandige opdracht. Ook geeft zij weleens spellen mee aan leerlingen, zodat ze thuis kunnen spelen en de executieve functies kan oefenen.
Hoe vind ik het boek?
Mij was bekend dat het spelen van spellen kan bijdragen aan het leren. Het is wel lastig om zelf te bedenken welke spellen waardoor nuttig zijn. Dit boek biedt daarvoor een uitkomst. Leren door middel van spel is een belangrijk onderdeel van je werk, dit boek vind ik zo specifiek en daardoor heel waardevol. Ik had ook nog niet eerder zoiets voorbij zien komen. Het is onmogelijk om alle spellen te verwerken. Met dit boek kom je al een eind. Het spreekt mij altijd aan als boeken of producten me stimuleren om bewust aan de slag te gaan met leeractiviteiten. Dit boek zorgt ervoor dat je bewust nadenkt over het aanleren van executieve functies. Je wordt ook aan het denken gezet over je doelgroep: wat is hun leerbehoefte en welk spel past daarbij?
Meer informatie over het boek
‘Speel je vaardig’ is een praktisch boek voor leerkrachten, trainers en coaches die met hun leerlingen willen werken aan de ontwikkeling van denk- en gedragsvaardigheden. Het boek is geschreven door Heidi van der Westerlaken. Je kunt het boek kopen op deze website voor €29,95 excl verzendkosten. Samen met Margot van Dé Spellenwinkel Breda, verzorgt Heidi ook workshops. Daarover kun je hier meer informatie vinden.
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
