Hoe zorg je ervoor dat je leerling zelf het eigenaarschap ontwikkelt om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar eigen leerproces? Dat is nog niet zo gemakkelijk. Je kunt hier als leraar en mentor wel aan bijdragen door de juiste begeleiding te bieden. 5 minuten didactisch coachen is een product dat 40 aandachtspunten en handvatten biedt die je kunt toepassen in je gesprek met de leerling om die leerling meer eigenaarschap en verantwoordelijkheid te geven. Het product helpt je ook om je coachgesprek meer structuur te geven en het zo in te richten dat de leerling een actieve rol kan innemen. In dit artikel vertel ik je meer. Lees je weer mee?
Domeinen in het didactisch coachen?
5 minuten didactisch coachen biedt aandachtspunten en handvatten op vier domeinen: het gesprek, het leren, de communicatie en de aandacht. Als het gaat om het gesprek, is het van belang dat je het coachgesprek goed laat verlopen met aandacht voor de coachee. De handvatten helpen je om je eigen interpretatie te verkleinen en het denken van de coachee te bevorderen. Bij het leren gaat het erom dat je vanuit leerdoelen kunt zoeken naar de juiste leerstrategieën. De kaarten geven houvast voor de structuur van een gesprek en de wijze van feedback geven, gericht op het proces richting het leerdoel. De communicatie is essentieel voor het resultaat van het gesprek. Je vindt in dit product handvatten om bewust een rol te kiezen in de communicatie. Tot slot wordt toegelicht hoe je aandacht voor jezelf en de ander kunt organiseren.
Een balans tussen coachen en didactiek
Jij weet als leraar of coach welke leerdoelen een leerling moet behalen om een opleiding succesvol af te ronden. Als coach wil je de leerling helpen om inzicht en overzicht over de leerdoelen te krijgen. Soms kan een leerling heel goed inschatten wat nodig is om een bepaald doel te behalen, op andere momenten ben jij nodig om te helpen met het bedenken van tussenstappen. De leerling zal uiteindelijk zelf leren inschatten hoe groot tussenstappen kunnen zijn of wat ze kunnen doen om ergens beter in te worden, in het begin heb jij daar wellicht nog een rol in. Als leraar of coach kan jij daarnaast inschatten bij welke leerling het extra belangrijk is om (extra) succeservaringen in te bouwen.
Je zorgt ervoor dat je het gesprek en de begeleiding op een manier insteekt die passend is bij de situatie. Coachen gaat over de wijze van communiceren om leerlingen hun kracht te laten vinden en die krachten in te zetten. Daarbij is het belangrijk dat je zorgt voor reflectie, zodat de leerling zich bewust wordt van welke keuzes te maken.
Een aantal voorbeelden
Voordat ik wat vertel over didactisch coachen in de praktijk, lijkt het mij mooi om wat voorbeelden te geven van aandachtspunten en handvatten dat 5 minuten didactisch coachen biedt. Ik zal per domein een voorbeeld geven.
ODAT (onderwerp, doel, aanpak, tijd)
In het domein gesprek kun je deze tip vinden. ODAT gebruik je om het gesprek voor te bereiden en om het samen te vatten. Het is een hulpmiddel om structuur aan het coachgesprek te geven. Het is belangrijk om te bepalen wat het onderwerp van het gesprek is en waar het gesprek toe moet leiden, het doel. In het gesprek is het van belang om het doel te omschrijven in waarneembaar gedrag. De coach laat de coachee in het gesprek een aanpak opstellen en helpt daar desnoods bij. Bij de aanpak hoort ook een afspraak over tijd: wanneer is het doel behaald en wanneer komen we daarop terug?
Leerstrategieën: cognitieve vaardigheden
In het domein het leren kun je deze handreiking vinden. Op de kaart wordt uitgelegd dat drie strategieën herhalen, verdiepen en structureren zijn. Je kunt in je gesprek met de coachee adviseren om de leerstof te herhalen, leerstof toe te passen (in een contextrijke opdracht) en te structureren (in eigen beeld of taal weergeven/samenvatten). In een vervolggesprek kun je terugkomen op de opdracht om te kijken hoe dat gegaan is.
Kernkwadrant van jezelf
Als het gaat om het domein communicatie, kom je dit aandachtspunt tegen. Je kunt vanuit je kernkwaliteit zoeken naar je valkuilen, je uitdaging en je allergie. Het is belangrijk dat je jezelf bewust bent van dit kernkwadrant tijdens het coachen. Misschien levert deze reflectie je wel doelen op waaraan je kunt werken; hoe ga je bijvoorbeeld om met jouw allergie in een coachgesprek? Deze kaart helpt om jezelf te professionaliseren als coach.
Coachen op persoonlijke kwaliteiten
De laatste kaart die ik wil delen hoort bij het domein de aandacht. Je kunt in het coachgesprek je aandacht uit laten gaan naar vier gebieden: inhoud, strategie, modus en persoonlijke kwaliteiten. Gebruik bijvoorbeeld de persoonlijke kwaliteiten van een leerling. Richt je aandacht op de kwaliteiten en hoe deze in te zetten zijn in leeractiviteiten. Je kunt een persoonlijke kwaliteit ook als doel nemen.
Didactisch coachen in de praktijk
De studieloopbaanbegeleiding vind ik een van de leuke onderdelen van mijn werk. Vaak loop ik er tegenaan dat ik onvoldoende tijd heb om leerlingen goed te begeleiden. Het is, onder andere om die reden, belangrijk om als lerarenteam te besluiten op welke wijze de begeleiding van jullie leerlingen een plek heeft binnen het onderwijs. Gebeurt dat een-op-een, zijn er groepslessen, wordt er gedifferentieerd of niet? Wat verwachten jullie precies van een leerling, hoe begeleid je een leerling op dat gebied en hoe monitor je de ontwikkeling? Hoe waardeer je de groei?
Als het gaat om werken in een klassensituatie, lukt het mij goed om te bepalen welke onderwerpen generiek zijn en dus in groepslessen aanbod kunnen komen en welke onderwerpen we een-op-een bespreken. Samenwerken, overzicht creëren in een periode en leerstrategieën bied ik in groepslessen aan. Het is goed om voor het bepalen van (generieke) onderwerpen na te gaan bij welke onderwerpen leerlingen goed en veilig van elkaar kunnen leren en wanneer dat nog niet handig is. Dit heeft ook te maken met de groepsdynamiek die er is. Het is daarnaast belangrijk om te weten wanneer je doorverwijst naar extra begeleiding op het gebied van plannen, leren en persoonlijke problematiek.
Mijn ervaring is, dat het belangrijk is om te weten welke rol je hebt en hoe je vanuit die rol de beschikbare tijd zinvol kunt invullen. Soms betekent dit dat als je merkt dat de doelgroep verandert, je anders moet kijken naar de beschikbare tijd. Is er voldoende tijd en hoe kun je daar eventueel mogelijkheden in vinden? Voeren jullie dit gesprek wel eens op school? En wat komt daar uit?
Hoe kun je met de kaarten werken
De 5 minuten didactisch coachen-kaarten helpen voor individuele leraren, maar zijn ook handig om te gebruiken in teamverband. Je kunt als leraar de kaarten bestuderen en tips meenemen voor in je eigen werkzaamheden. Mooi aan dit product vind ik dat je sommige tips in de pauze leest en 15 minuten later kunt toepassen in je coachingsgesprek. Wat mij betreft is het begeleiden van leerlingen ook aan teamaangelegenheid. Ga eens in gesprek met je collega’s over hoe zij dit oppakken en welke tips zij hebben. Wel good practices kun je met elkaar delen. Wat maakt dat de aanpak die goed werkt, zo goed werkt? Bespreek in teamsessies een aantal kaarten uit en besluit met elkaar hoe je die tips kunt verweven in een gezamenlijke aanpak. Hoe blijven jullie leren op het gebied van leerlingbegeleiding?
Meer informatie over dit product
Je kunt 5 minuten didactisch coachen voor €19,95 aanschaffen bij Onderwijs Maak Je Samen. Het product bestaat uit maar liefst 40 kaarten, in dit artikel deelde ik er vier van. De auteur van dit product is Hans van Leeuwen.
Is dit product iets voor jou? Welke tips heb je voor ons als het gaat om leerlingbegeleiding? Ga je wel eens met je collega’s in gesprek over wat wel en niet goed in werkt?
Word ook onderdeel van de Blijven Leren community!
Op sociale media praten we verder over onderwijs en delen we tips met elkaar. Volg Blijven Leren op Facebook, Youtube en Instagram. Wil je meer dan dat? Bekijk hier meer informatie over mijn diensten en samenwerken.
